Η Σουίτα δωματίου από την Πάπισσα Ιωάννα αποτελεί συνεπτυγμένη εκδοχή της όπερας του Γιώργου Βασιλαντωνάκη Πάπισσα Ιωάννα, ένα εκτενές έργο σε δύο πράξεις, γραμμένο για δεκαοκτώ μονωδούς, χορωδία και μεγάλη ορχήστρα σε ποιητικό κείμενο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Εμμανουήλ Ροΐδη, ανάθεση της ΕΛΣ για την επέτειο των 80 χρόνων της, η πρεμιέρα της οποίας αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020. Η τρέχουσα εκδοχή διαπραγματεύεται εκ νέου το υλικό της όπερας σε νέες χρονικές, δραματικές και ενορχηστρωτικές διαστάσεις, προσαρμόζοντας το σε μια σουίτα δωματίου σε μορφή ορατορίου, διατηρώντας τους βασικούς χαρακτήρες και το δραματικό περιεχόμενο του αρχικού έργου. Η προσέγγιση αυτή φανερώνει νέες πτυχές του υλικού που συναρμολογείται εκ νέου με σκοπό να διηγηθεί την ίδια ιστορία. Οι τέσσερις μονωδοί υποδύονται πολλαπλούς χαρακτήρες, η χορωδία αποκτά πολυμορφική υπόσταση, προσθέτοντας στον ήδη πολύπλευρο στιλιστικά χαρακτήρα της καινούριους ρόλους που κυμαίνονται από ορχηστρικό έως κρουστό, ενώ το συνεπτυγμένο ενόργανο σύνολο ζωγραφίζει μια ατμόσφαιρα κοντινή και διάφανη. Η σουίτα -που περιλαμβάνει τις πιο χαρακτηριστικές άριες, ντουέτα και σύνολα της όπερας- ακολουθεί την προσέγγιση του λυρικού γονέα της, επικεντρώνοντας στην εμβάθυνση στον χαρακτήρα της Ιωάννας, σκιαγραφώντας την αναπόδραστη πορεία της προς τη δόξα, την ύβρη και τη νέμεση, χρησιμοποιώντας στοιχεία και αναφορές από την ορθόδοξη και καθολική λειτουργική μουσική μαζί με άλλα στοιχεία, παραδοσιακά, μεσαιωνικά, σύγχρονα και έθνικ, πλεγμένα εκ νέου σε ένα ιδιαίτερο μουσικό ιδίωμα.
Σύντομα βιογραφικά σημειώματα
Γιώργος Βασιλαντωνάκης
Η εργογραφία του Γιώργου Βασιλαντωνάκη περιλαμβάνει μουσική δωματίου, φωνητική, ορχηστρική και ηλεκτρονική μουσική, όπερα και μουσική για τον κινηματογράφο και τα πολυμέσα. Η μουσική του παρουσιάζεται συχνά σε Ευρώπη και ΗΠΑ, και έχει ανατεθεί και εκτελεστεί, μεταξύ άλλων από το Σύνολο Νέας Μουσικής Νέας Υόρκης, San Francisco Contemporary Music Players, Συμφωνική Ορχήστρα του Τσάρλεστον, Nouvel Ensemble Moderne, Σύνολο Κρουστών της Τζούλιαρντ. Έχει βραβευθεί με το Βραβείο Α?αρον Κόπλαντ, Πρώτο Βραβείο στον 3ο Διεθνή Διαγωνισμό Σύνθεσης του Κέντρου Μεσογειακής Μουσικής, και το βραβείο Χένρυ Μανσίνι, και έχει λάβει χορηγίες από το Meet the Composer, το Κέντρο Αμερικανικής Μουσικής και το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. Ο Γιώργος Βασιλαντωνάκης έχει διδάξει σύνθεση και ανώτερα θεωρητικά στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλευ? της Καλιφόρνιας και στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνιας, καθώς και στο Κέντρο Μουσικής Δημιουργίας Ιάννης Ξενάκης στο Παρίσι. Είναι καθηγητής στο Πανεπιστημίο του Τσάρλεστον, όπου κατέχει την έδρα Σύνθεσης & Θεωρίας της Μουσικής και διευθύνει το προγράμμα σύγχρονων μουσικών δραστηριοτήτων.
Μιχάλης Παπαπέτρου
Αρχιμουσικός και πιανίστας, γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Ελληνικό Ωδείο και μουσικολογία στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ανώτατη Ακαδημία Μουσικής και Θεάτρου Μονάχου (τάξη Μπρούνο Βάιλ και Κλάους φον Βίλντεμαν). Έχει διευθύνει τη Συμφωνική Oρχήστρα Μονάχου, τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μπαντ Ράιχενχαλ, την Ορχήστρα Εγχόρδων της Ίνγκολστατ, την Ορχήστρα Εγχόρδων της Χαϊλμπρόν, τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, την Ορχήστρα των Xρωμάτων, την Ορχήστρα της ΕΛΣ κ.ά. Διακρίθηκε ανάμεσα σε 217 συμμετέχοντες στον Διεθνή Διαγωνισμό «Δημήτρης Μητρόπουλος» για διεύθυνση ορχήστρας, καθώς προκρίθηκε στους οκτώ καλύτερους του διαγωνισμού. Έχει συνεργαστεί με Ευρωπαϊκό Kέντρο Όπερας, Εθνική Λυρική Σκηνή, Φεστιβάλ Αθηνών, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής κ.ά.
Χρύσα Μαλιαμάνη
Υψίφωνος, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και σπούδασε μονωδία στο Νέο Ωδείο με τη Βαρβάρα Τσαμπαλή (δίπλωμα με άριστα παμψηφεί). Ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ανώτατη Μουσική Ακαδημία του Βύρτσμπουργκ με τη Σέρυλ Στούντερ. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της ερμήνευσε ρόλους όπως Μπλόντε (Η απαγωγή από το σεράι), Φάννυ (Το προικοσύμφωνο), Τσερμπινέττα (H Αριάδνη στη Νάξο), Ροζίνα (Ο κουρέας της Σεβίλλης). Από τον Σεπτέμβριο του 2012 έως τον Ιούλιο του 2014 ήταν μέλος του Θεάτρου Πλάουεν-Τσβίκαου Γερμανίας, όπου ερμήνευσε πλήθος ρόλων όπως Ντεσπίνα (Έτσι κάνουν όλες), Αίνχεν (Ο ελεύθερος σκοπευτής) και Γκρατσιέλλα (Γιόζεφ Ζυς του Ντέτλεφ Γκλάνερτ). Έχει ερμηνεύσει τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε Λουτσία ντι Λαμμερμούρ και Κατερίνα ντι Γκουίζα του Κάρλο Κότσα, Λεϊλά (Αλιείς μαργαριταριών), Ευρυδίκη (Ο Ορφέας στον 'Aδη, Θέατρο Ολύμπια), Αντέλε (Η νυχτερίδα, ΜΜΘ), ενώ το 2022 πρωτοεμφανίστηκε ως Βιολέττα (Τραβιάτα). Στην ΕΛΣ έχει ερμηνεύσει Παμίνα (O μαγικός αυλός), Σουζάννα (Οι γάμοι του Φίγκαρο), Φρασκίτα (Κάρμεν), Καμαριέρα (Powder Her Face), Τσερλίνα (Ντον Τζοβάννι), Σοφί (Βέρθερος) και Βιβίκα (Ο βαφτιστικός).
Μαργαρίτα Συγγενιώτου
Μεσόφωνος, γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πιάνο, ανώτερα θεωρητικά (πτυχίο φούγκας) και τραγούδι με την Καίτη Παπαλεξοπούλου. Έχει εμφανιστεί ως σολίστ με την Εθνική Λυρική Σκηνή σε πολυάριθμες παραγωγές μεγάλης γκάμας ρεπερτορίου, από το μπαρόκ έως τον 20ό αιώνα. Ήταν μόνιμο μέλος της Πειραματικής Σκηνής της ΕΛΣ από την ίδρυσή της. Υπήρξε μόνιμο μέλος του Ελληνικού Συγκροτήματος Σύγχρονης Μουσικής, ερμηνεύοντας έργα Ελλήνων και ξένων συνθετών, πολλά από τα οποία σε πρώτη εκτέλεση ή ειδικά γραμμένα για εκείνη. Έχει συνεργαστεί επανειλημμένα με Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Καμεράτα, Ορχήστρα των Χρωμάτων, Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ, Ergon Ensemble, Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, καθώς επίσης με Φεστιβάλ Δελφών, Αιξ της Προβηγκίας κ.ά. Έχει εμφανιστεί σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού (ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, Κύπρος κ.α.) σε μεγάλες αίθουσες, όπως Κάρνεγκυ Χολ, Ακαδημία Τεχνών Μονάχου κ.ά. Έχει ηχογραφήσει για την ΕΡΤ. Διδάσκει μονωδία στο Ωδείο Μουσικοί Ορίζοντες.
Γιάννης Χριστόπουλος
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε βυζαντινή μουσική και κλασικό τραγούδι, ενώ πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κρεμόνα της Ιταλίας (υποτροφία «Αλεξάνδρα Τριάντη», 1998). Ως σολίστ έχει εμφανιστεί, μεταξύ άλλων, σε ΕΛΣ, ΜΜΑ, ΜΜΘ ερμηνεύοντας ρόλους κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου. Έχει συμπράξει με όλες τις σημαντικές ελληνικές ορχήστρες, ενώ έχει εμφανιστεί σε παραστάσεις και συναυλίες σε διεθνή και ελληνικά φεστιβάλ, καθώς και σε θεατρικές σκηνές (Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Δημήτρια, Φεστιβάλ Σαντορίνης, Λευκωσίας, Μουσικού Φλωρεντινού Μάη, Κάρνεγκυ Χολ, Εθνικό Μέγαρο Μουσικής Μαδρίτης, Όπερα Καΐρου κ.ά.). Έχει ηχογραφήσει έργα όπως Στον τόπο μου τέλεια ξένος (ποίηση Φρανσουά Βιγιόν) και Η επιστροφή της Ελένης του Θάνου Μικρούτσικου, Το χρονικό της Αλώσεως του Γιώργου Χατζηνάσιου, Η αποκάλυψη του Ιωάννου του Τάσου Ιωαννίδη, Σατυρικόν του Δημήτρη Παπαδημητρίου, Ο θαυματουργός γιατρός του Μπιζέ κ.ά. Υπήρξε πρόεδρος της Ένωσης Λυρικών Πρωταγωνιστών Ελλάδος (Ιαν. 2008 - Οκτ. 2012), ενώ από το 2011 είναι μόνιμο μέλος των μονωδών της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Διονύσης Σούρμπης
Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Σπούδασε φωνητική στην Αθήνα, στην τάξη του Γιώργου Σαμαρτζή στο Ωδείο 'Aλεξ Τουρνάισεν, αποφοιτώντας με δίπλωμα μονωδίας. Σπούδασε, επίσης, τρομπέτα με τον Διονύσιο Κλάδη. Με υποτροφία του Ιδρύματος Μαρία Κάλλας συνέχισε σπουδές στο Τρεβίζο της Ιταλίας (2005/07). Κέρδισε Α' βραβεία στους διεθνείς διαγωνισμούς Τότι νταλ Μόντε του Τρεβίζο (Ιταλία) και Σπύρος Αργύρης, ενώ του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση από την Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών (2013). Έχει εμφανιστεί ως Πινγκ (Τουραντότ) στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου (2013), στην Όπερα της Ρώμης, στην Αίθουσα Τζουζέππε Βέρντι της Μπολόνια, στο Ροβίγκο, στην ιταλική τηλεόραση (RAI 1) κ.α. Στο ρεπερτόριό του περιλαμβάνονται πρωταγωνιστικοί και δευτερεύοντες ρόλοι βαρυτόνου. Ξεκίνησε συνεργασία με την ΕΛΣ το 2000, ως μέλος της χορωδίας, και άμεσα άρχισε να ερμηνεύει δευτερεύοντες ρόλους και, ακολούθως, πρωταγωνιστικούς. Μέχρι σήμερα έχει τραγουδήσει ρόλους, όπως: Σωτήρης (Το δαχτυλίδι της μάνας), Φίγκαρο (Ο κουρέας της Σεβίλλης), Μπελκόρε (Το ελιξίριο του έρωτα), Τζόρτζιο Ζερμόν (Η παραστρατημένη / Τραβιάτα), Αλμπέρ (Βέρθερος), Μπατόνε (Η πλάνη με το αίσιο τέλος), Ντανίλο (Η εύθυμη χήρα), Γκάμπριελ φον 'Aιζενσταϊν (Η νυχτερίδα), Μπελκόρε (Το ελιξίριο του έρωτα), Μαρτσέλλο (Μποέμ), Σίλβιο (Παλιάτσοι), Βαλεντίνος (Φάουστ), Σάρπλες (Μαντάμα Μπαττερφλάι), Λεσκώ (Μανόν Λεσκώ), Ντον Τζοβάννι στην ομώνυμη όπερα, Γκουλιέλμο (Έτσι κάνουν όλες) κ.ά.
