Μέγας Δωρητής ΕΛΣ

Χορηγός Μπαλέτου

Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει μια νέα, κλασική παραγωγή της Ζιζέλ, του ρομαντικού μπαλέτου με τη σαγηνευτική μουσική του Αντόλφ Αντάμ. Τη διαχρονική χορογραφία του Πετιπά αναβιώνουν οι διακεκριμένες χορογράφοι Βερόνικα Βιγιάρ και Ελένα Ιγκλέσιας. Από τις 19 Δεκεμβρίου και για εννέα μοναδικές παραστάσεις, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, υπό τη μουσική διεύθυνση του Χοσέ Σαλασάρ και τη συμμετοχή διεθνών σταρ του μπαλέτου στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι.

Η Ζιζέλ αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του ρεπερτορίου του μπαλέτου. Ο ομώνυμος ρόλος έχει χαρακτηριστεί ως «ο 'Aμλετ του μπαλέτου» αποτελώντας πρόκληση και καταξίωση για μια χορεύτρια του κλασικού μπαλέτου. Από την πρώτη παρουσίασή της το 1841 στην Όπερα του Παρισιού έως και σήμερα, η Ζιζέλ συνεχίζει να μαγεύει και να συγκινεί διαχρονικά το κοινό σε όλο τον κόσμο. Η κλασική χορογραφία του Πετιπά διατηρεί αναλλοίωτη τη φρεσκάδα της, καθώς πραγματεύεται την ανθρώπινη αδυναμία, την προδοσία και το πένθος που ξεπερνιέται μονάχα μέσα από την ανιδιοτελή αγάπη. Μια αγάπη που ξεπερνά τον θάνατο προστατεύοντας και ανατροφοδοτώντας την ίδια τη ζωή.

Η ιστορία της Ζιζέλ ξεδιπλώνεται όταν ο κόμης 'Aλμπρεχτ παρουσιάζεται ως απλός χωρικός στη χωριατοπούλα Ζιζέλ και εκείνη, αθώα, τον ερωτεύεται. Όταν ανακαλύπτει ότι είναι μνηστευμένος με άλλη αλλά και την πραγματική του ταυτότητα, χάνει τα λογικά της και αυτοκτονεί. Στα βάθη του δάσους και κάτω από την πανσέληνο, οι ψυχές των προδομένων από τους εραστές τους κοριτσιών -τα βίλι- επιστρέφουν για εκδίκηση τη νύχτα του γάμου τους μεταμορφωμένες σε ξωτικά. Κάθε άντρας που θα βρεθεί στο διάβα τους θα πρέπει να χορέψει μαζί τους μέχρι να πέσει νεκρός. Ο μετανοημένος 'Aλμπρεχτ παρασύρεται στο θανατηφόρο κάλεσμά τους και η Ζιζέλ παρεμβαίνει στον ολονύκτιο χορό στηρίζοντάς τον έως το χάραμα, τότε που τα ξωτικά χάνουν την εξουσία τους. Η Ζιζέλ τον συγχωρεί και επιστρέφει στην αιώνια ζωή ως ξωτικό αφήνοντάς τον απαρηγόρητο.

Η Βερόνικα Βιγιάρ και η Ελένα Ιγκλέσιας αναβιώνουν τη διάσημη χορογραφία του Μαριύς Πετιπά, ο οποίος την παρουσίασε το 1884 με το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο της Αγίας Πετρούπολης, δημιουργώντας έναν μαγικό διάλογο του κλασικού ύφους με το συναίσθημα και την αφήγηση. Ο Πετιπά, βασίστηκε στη χορογραφία του ιταλικής καταγωγής Γάλλου Ζαν Κοραλλί, της οποίας τα μέρη για την πρώτη χορεύτρια είχε αναλάβει ο Γάλλος Ζυλ Περρό ενώ διατηρούσε δεσμό με την πρωταγωνίστρια Καρλόττα Γκρίζι.

Η Βερόνικα Βιγιάρ υπήρξε σολίστ στο Νεανικό Μπαλέτο του Μπιλμπάο και Α' Χορεύτρια του Μπαλέτου της Χώρας των Βάσκων. Ξεχώρισε με την εμφάνισή της στον διπλό ρόλο της Οντέτ / Οντίλ στη Λίμνη των κύκνων υπό τη διδασκαλία της Μάγιας Πλισέτσκαγια. Από το 2013 είναι δασκάλα μπαλέτου και συνδιευθύντρια δοκιμών στο Κρατικό Θέατρο Καρλσρούης και από το 2019 κατέχει την ίδια θέση στα Κρατικά Θέατρα 'Aιζεναχ και Μάινινγκεν. Διδάσκει ανά τον κόσμο (από τη Βασιλική Σχολή Μπαλέτου της Αμβέρσας ως και την Ιαπωνία) και συνεργάζεται με σημαντικούς διεθνείς χορογράφους.

Η διεθνώς βραβευμένη Ελένα Ιγκλέσιας είναι απόφοιτος του Βασιλικού Κονσερβατόριου Χορού της Μαδρίτης. Διδάσκει στην Ανώτατη Σχολή Χορού «Μαρία ντε 'Aβιλα», στην Κρατική Επαγγελματική Σχολή Χορού της Ρίμπα-ρόχα ντε Τούρια της Βαλένθιας. Έχει διατελέσει δασκάλα μπαλέτου και répétiteur στο Μπαλέτο της Σαραγόσας. Από το 2013 είναι διευθύντρια, δασκάλα χορού και répétiteur στο Θέατρο του Παλατινάτου στο Καϊζερσλάουτερν της Γερμανίας.

Την Ορχήστρα της ΕΛΣ θα διευθύνει o ταλαντούχος νέος μαέστρος Χοσέ Σαλασάρ, ο οποίος ξεχώρισε ως υπότροφος του προγράμματος «Γκουστάβο Ντουνταμέλ» με τη Φιλαρμονική του Λος 'Aντζελες. Ως καλλιτεχνικός διευθυντής και μαέστρος του El Sistema Greece (2018-2023), επιμελήθηκε και διηύθυνε συναυλίες σε σημαντικούς συναυλιακούς χώρους στην Ελλάδα. Ως μέλος του προγράμματος νέων καλλιτεχνών «Τζετ Πάρκερ» της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου, είχε τακτική συνεργασία με το Βασιλικό Μπαλέτο. Στο περσινό του ντεμπούτο στις ΗΠΑ και στη Βενεζουέλα διηύθυνε αντίστοιχα τη Συμφωνική Ορχήστρα του Φεστιβάλ YOLA στην Αίθουσα Συναυλιών Ουώλτ Ντίσνεϋ και την Ορχήστρα Νέων «Σιμόν Μπολιβάρ». Η Ζιζέλ σηματοδότει την πρώτη του συνεργασία με την Όπερα και το Μπαλέτο της ΕΛΣ.

Η Διδώ Γκόγκου, σκηνογράφος, ενδυματολόγος και εικαστικός με ενεργή παρουσία στο θέατρο και συνεργασίες τόσο με ελληνικά όσο και με διεθνή σχήματα (Θέατρο Δωματίου Μονάχου, Θέατρο Γκριπς Βερολίνου, ΚΘΒΕ, Θέατρο Ντούε Πάρμας, Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Εθνικό Θέατρο, Rimini Protokoll κ.ά.) έχει αναλάβει να δημιουργήσει τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης. Σύμφωνα με την ίδια, «τα σκηνικά της Ζιζέλ είναι μια σύγχρονη εικαστική προσέγγιση, εμπνευσμένη από τα μέσα και τις τεχνικές του 16ου αιώνα, την Αναγέννηση και τις εικαστικές εφαρμογές τού σήμερα. Τα κοστούμια αποτελούν μια σύγχρονη παρουσίαση ιστορικών κοστουμιών του 16ου και 17ου αιώνα, που αποδίδει τις υφές, τις γραμμές και τον σχεδιασμό του παρελθόντος στο σήμερα».

Τους φωτισμούς της παράστασης έχει αναλάβει η βραβευμένη και διακεκριμένη διεθνώς σχεδιάστρια φωτισμού Ελευθερία Ντεκώ. Ως επαγγελματίας και ακαδημαϊκός, η Ελευθερία Ντεκώ θεωρείται πρωτοπόρος της τέχνης του φωτισμού στην Ελλάδα. Έχει σχεδιάσει τον φωτισμό σε σχεδόν πεντακόσια έργα, θέατρο, μουσική, χορό, εικαστικές εγκαταστάσεις καθώς και σε πολυάριθμα αρχιτεκτονικά φωτιστικά έργα. Σταθμός στα πολυάριθμα βραβεία και διακρίσεις που έχει αποσπάσει διεθνώς θεωρείται το βραβείο Emmy για τον σχεδιασμό φωτισμών της Τελετής Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα. Έχει εισαγάγει για πρώτη φορά στο ελληνικό πανεπιστήμιο τη διδασκαλία του θεατρικού φωτισμού και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο ΕΑΠ.

Μαζί με τους εξαιρετικούς Α' Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους και το Corps de ballet της ΕΛΣ, στην παραγωγή συμμετέχουν σταρ χορευτές του διεθνούς στερεώματος του μπαλέτου.

Το πρωταγωνιστικό δίδυμο ερμηνεύουν ο Τζούλιαν ΜακΚέυ με την Ελίζαμπετ Τόνεφ στις 19 και 21 Δεκεμβρίου, ενώ στις 24 Δεκεμβρίου τον ρόλο της Ζιζέλ θα ερμηνεύσει η Ξένια Σεφτσόβα.

Ο πολυβραβευμένος Τζούλιαν ΜακΚέυ είναι Α' Χορευτής στο Κρατικό Μπαλέτο Βαυαρίας. Στην αξιοσημείωτη πορεία του μετράει συνεργασίες και εμφανίσεις με τα Ρωσικά Κρατικά Μπαλέτα, το Βασιλικό Μπαλέτο του Λονδίνου, το Θέατρο Μιχαηλόφσκι της Αγίας Πετρούπολης και το Μπαλέτο του Σαν Φρανσίσκο. Η Ελίζαμπετ Τόνεφ είναι Α' Χορεύτρια στο Κρατικό Μπαλέτο Βαυαρίας και βραβευμένη με το Βραβείο Κονστάντσε Βέρνον του Ιδρύματος «Χάιντς Μποσλ». Έχει ερμηνεύσει κορυφαίους ρόλους κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου σε έργα σημαντικών χορογράφων όπως οι Ρατμάνσκι, Φόρσαϊθ, Βαν Μάνεν, Ντώσον και Μπαλανσίν. Η Ξένια Σεφτσόβα είναι Α' Χορεύτρια στο Θέατρο Στανισλάφσκι και στο Κρατικό Μπαλέτο Βαυαρίας. Έχει βραβευτεί ως Καλύτερη Χορεύτρια των Μπαλέτων Μπολσόι (2018) και με το βραβείο Soul of Dance (2019). Έχει ερμηνεύσει κορυφαίους ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου και έχει συνεργαστεί με σημαντικούς χορογράφους όπως οι Πετί, Ποσόχοφ, Κύλιαν, Ντουάτο και Ρατμάνσκι.

Στις 26, 28 και 30 Δεκεμβρίου το κοινό της ΕΛΣ θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει στον ρόλο της Ζιζέλ τη διακεκριμένη Γεωργιανή χορεύτρια Μάια Μακατέλι, η οποία επιστρέφει στην ΕΛΣ μετά την εξαιρετική της εμφάνιση στον Δον Κιχώτη το 2022. Μαζί της θα εμφανιστεί στον ρόλο του 'Aλμπρεχτ ο Γιανγκ Γκιου Τσόι από το Εθνικό Μπαλέτο της Ολλανδίας. Η Μάια Μακατέλι είναι από το 2009 Α' Χορεύτρια στο Εθνικό Μπαλέτο της Ολλανδίας, το 2020 ανακηρύχθηκε «Χορεύτρια της χρονιάς» από το Dance Europe και έχει εμφανιστεί σε σημαντικά θέατρα, γκαλά και φεστιβάλ παγκοσμίως, αποκτώντας διεθνή αναγνωρισιμότητα. Ο Γιανγκ Γκιου Τσόι, Α' Χορευτής του Εθνικού Μπαλέτου της Ολλανδίας, έχει αναγνωριστεί διεθνώς για τη δυναμική του σκηνική παρουσία και την εκλεπτυσμένη καλλιτεχνική του έκφραση.

Στις τρεις τελευταίες παραστάσεις στις 31 Δεκεμβρίου, 2 και 3 Iανουαρίου η Ξένια Οβσιάνικ επιστρέφει στην ΕΛΣ μετά την εξαιρετική ερμηνεία της ως Κίτρι στον Δον Κιχώτη, μαζί με τον διακεκριμένο χορευτή του Εθνικού Μπαλέτου της Ολλανδίας Κόνσταντιν 'Aλλεν.

Η Ξένια Οβσιάνικ, μια διεθνώς περιζήτητη Βρετανολευκορωσίδα χορεύτρια, είναι Α' Χορεύτρια στο Κρατικό Μπαλέτο Βερολίνου και στο Εθνικό Μπαλέτο Πολωνίας. Ξεκίνησε την καριέρα της στο Εθνικό Μπαλέτο της Αγγλίας και στην έως και σήμερα εξαιρετικά επιτυχημένη καριέρα της έχει ερμηνεύσει ρόλους κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου και έχει συνεργαστεί με κορυφαίους διεθνείς χορογράφους. Ο Κόνσταντιν 'Aλλεν είναι Αμερικανός με ελληνικές ρίζες και Α' Χορευτής στο Εθνικό Μπαλέτο Ολλανδίας. Μεταξύ των βραβείων και διακρίσεών του, το βραβείο Grand Prix στον διαγωνισμό Tanzolymp στο Βερολίνο (2011) τον καθιέρωσε διεθνώς. Έχει εργαστεί ως Α' Χορευτής στο Μπαλέτο της Στουτγάρδης, καθώς και στα Μεγάλα Καναδικά Μπαλέτα.

Τον ρόλο του Ιλαρίωνα μοιράζονται οι Α' Χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ Ντανίλο Ζέκα και Βαγγέλης Μπίκος. Τη Μύρτα ερμηνεύει η Α' Χορεύτρια της ΕΛΣ Ελεάνα Ανδρεούδη και η Όλγα Μάρκαρη. Συμμετέχουν οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ Αιμιλία Γάσπαρη, Γιάννης Μπενέτος, Γιάννης Γκάντσιος, Ίγκορ Σιάτζκο, Φλωριάν-Μιχάλης Παππάς, Χριστίνα Μακρίδου, Πόπη Σακελλαροπούλου, 'Aννα Φράγκου, Έλενα Κέκκου, Μάρτα Ριβέρο ντε Μιράντα, Ελευθερία Στάμου, Μαρίτα Νικολίτσα, Σεσίλια Χατζηεμμανουήλ, Αρετή Νότη και Ζωή Σχοινοπλοκάκη.

Με την Ορχήστρα, τους Α' Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους, το Corps de ballet, καθώς και σπουδαστές της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Η Ζιζέλ με μια ματιά
Το έργο / Η Ζιζέλ ή Tα βίλι, όπως είναι ο πλήρης τίτλος του μπαλέτου, έχει δύο πράξεις. Ο Τεοφίλ Γκωτιέ και ο Ζυλ-Ανρί Βερνουά ντε Σαιν-Ζωρζ εμπνεύστηκαν την υπόθεση από ένα δοκίμιο του Χάινριχ Χάινε που αναφέρεται σε μύθο σλαβικής προέλευσης. Στην αρχική μορφή του το μπαλέτο είχε μικρή σχέση με ό,τι βλέπουμε σήμερα. Οι σκηνές παντομίμας ήταν περισσότερες, καθώς η τεχνική του χορού με πουέντ βρισκόταν ακόμη στο ξεκίνημά της. Σταδιακά, όλο και περισσότερες παντομίμες αντικαταστάθηκαν με χορευτικά μέρη, γεγονός που παρέσυρε επίσης τη μουσική σύνθεση. Ορισμένα μουσικά μέρη συντομεύτηκαν, άλλα περικόπηκαν ή άλλαξαν θέση. Μαζί με τη Συλφίδα (1832), η Ζιζέλ ήταν από τα πρώτα μπαλέτα στα οποία η χορεύτρια εμφανίστηκε με φόρεμα που κάλυπτε το σώμα μόνο μέχρι τις γάμπες.

Η σύνθεση / Τη μουσική της Ζιζέλ υπογράφει ο Αντόλφ Αντάμ (1803-1856). Αν και ο Γάλλος συνθέτης έγραψε 39 όπερες, ανάμεσα στις οποίες και ο άλλοτε δημοφιλέστατος Αμαξηλάτης του Λονζυμώ (1836), έως σήμερα παραμένει κυρίως γνωστός για τη μουσική της Ζιζέλ. Για την αναθεωρημένη εκδοχή του, ο Πετιπά ζήτησε από τον Αυστριακό Λέον Μίνκους (1826-1917) να συνθέσει μουσική για ένα pas de deux για τη Ζιζέλ και τον 'Aλμπρεχτ, που ενσωματώθηκε στην Α' Πράξη. Το μέρος αυτό δεν περιλήφθηκε στην παραγωγή των Ρωσικών Μπαλέτων του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ το 1910, στην οποία βασίζονται οι νεότερες παραγωγές, κι έτσι σήμερα δεν παρουσιάζεται. Ο Μίνκους επενέβη επίσης στην ενορχήστρωση του Αντάμ. Οι επεμβάσεις του ακούγονται έως σήμερα κυρίως σε παραγωγές του έργου στη Ρωσία. Στην παρούσα χορογραφία το μπαλέτο παρουσιάζεται με πρόσθετη μουσική του Φρήντριχ Μπούργκμυλλερ και την κατάληξη όπως τη διαμόρφωσε ο συνθέτης Μπορίς Ασάφιεφ.

Η ιστορία / Η ιστορία αφορά τον άτυχο έρωτα της χωριατοπούλας Ζιζέλ για τον κόμη 'Aλμπρεχτ, που της παρουσιάζεται ως απλός χωρικός. Όταν η Ζιζέλ ανακαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα και μαθαίνει ότι είναι μνηστευμένος με άλλη, χάνει τα λογικά της και αυτοκτονεί. Τη νύχτα στο δάσος τα βίλι, πνεύματα νέων γυναικών που προδόθηκαν από τον αγαπημένο τους την παραμονή του γάμου τους και έχουν μεταμορφωθεί σε ξωτικά, παρασύρουν κάθε άντρα περαστικό υποχρεώνοντάς τον να χορέψει μαζί τους ασταμάτητα ώσπου να πέσει νεκρός. Ο μετανοημένος 'Aλμπρεχτ έρχεται στον τάφο της Ζιζέλ, τα βίλι τον παρασύρουν στον θανάσιμο χορό, όμως εκείνη παρεμβαίνει στηρίζοντάς τον έως την αυγή, οπότε παύει η εξουσία των ξωτικών. Τότε, αφού τον συγχωρήσει, επιστρέφει στον τάφο της, γνωρίζοντας πως εφεξής θα ανήκει κι η ίδια στα βίλι.

Πρεμιέρες / Η Ζιζέλ πρωτοπαρουσιάστηκε από το Μπαλέτο της παρισινής Όπερας, τότε Μπαλέτο του Θεάτρου της Βασιλικής Ακαδημίας Μουσικής, στις 28 Ιουνίου 1841. Πρώτοι ερμηνευτές ήταν η Καρλόττα Γκρίζι και ο Λυσιέν Πετιπά. Μετά το 1867 η Ζιζέλ έπαψε να παρουσιάζεται στη Δύση. Επέστρεψε το 1910, όταν παρουσιάστηκε από τα Ρωσικά Μπαλέτα του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ και πάλι στο Παρίσι, με την Ταμάρα Καρσάβινα στον κεντρικό ρόλο. Στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής περιλήφθηκε αρχικά μόνον η Β' Πράξη, το 1982. Ολόκληρο το μπαλέτο παρουσιάστηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1983 με την Kατερίνα Δήμα ως Ζιζέλ και τον 'Aγγελο Xατζή ως 'Aλμπρεχτ.