Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;

Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;
του Σωτήρη Δημητρίου

Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2025

Σκηνοθεσία: Δαμιανός Κωνσταντινίδης
Ερμηνεία: Δέσποινα Σαραφείδου

ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων
Καμπέρειο Πνευματικό Ίδρυμα

Η 1+1=1 και η Angelus Novus παρουσιάζουν την παράσταση Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;, σε σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη και ερμηνεία Δέσποινας Σαραφείδου, μετά το ανέβασμά της στην Αθήνα (θέατρο Φούρνος) τον Μάιο και τις παραστάσεις στη Δράμα (Ίδρυμα Αιμίλιος Θ. Καλαϊτζίδης) και στη Θεσσαλονίκη (Αγωγός Τέχνης Transcendance) τον Οκτώβριο, στο θέατρο Καμπέρειο του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων στις 13 Δεκεμβρίου 2025.

Πριν από την παράσταση θα πραγματοποιηθεί ανοιχτή συζήτηση γύρω από το έργο του Σωτήρη Δημητρίου, με την παρουσία του συγγραφέα. Θα μιλήσουν ο κ. Γεώργιος Καψάλης Πρόεδρος της ΔΗ.Κ.Ε.ΠΕ.ΘΕ Ιωαννίνων και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η Μαρία Ψάχου διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ο σκηνοθέτης Δαμιανός Κωνσταντινίδης.

Το έργο σε μορφή μονολόγου αποτελείται από πέντε διηγήματα του Σωτήρη Δημητρίου, ενός από τους σημαντικότερους νεοέλληνες συγγραφείς. Το έργο του, βαθιά ανθρώπινο, περιγράφει με ποίηση και ρεαλισμό μια κοινωνία ρημαγμένη, με πρόσωπα μοναχικά, έκκεντρα και αποσυνάγωγα, τραυματισμένα από τη ζωή.

Τα κύρια θέματα: η καθημερινή διαπάλη των σχέσεων και η ενδοοικογενειακή βία, η πικρία και η ματαίωση αλλά ταυτόχρονα και η τρυφερότητα, η ζωογόνα ελπίδα, η λοξή σεξουαλικότητα, η αγάπη, το χιούμορ, η παρηγοριά. Περιπλανήσεις στην Αθήνα και την επαρχιακή μεθόριο, τυχαία βλέμματα και κουβέντες που λάμπουν απρόσμενα θερμαίνοντας την καρδιά, ο καθημερινός πόνος των ανθρώπων αλλά ενίοτε και ο πόνος των ζώων.

Στις πέντε ιστορίες του Σωτήρη Δημητρίου (ΝτιάλιθΆ ιμ, Χριστάκη, Βαλέρια, Η φλέβα του λαιμού, Γλύκα στο στόμα, Κάι, κάι, θεούλη μου), τα πλάσματα που πρωταγωνιστούν κουβαλούν μιαν αντίδικη μοίρα και πορεύονται ακυβέρνητα αναζητώντας κάπου ν' ακουμπήσουν.

Μια γυναίκα εγκλωβισμένη σ' ένα ασφυκτικό οικογενειακό περιβάλλον ξαναβρίσκει τη γλώσσα της καθώς θρηνεί το χαμένο παιδί της. Μια φτωχοπουτάνα που πουλάει το γιο της για δυο χιλιάρικα στη Συγγρού συνδέεται ξανά με τις ρίζες της την ώρα της ύστατης απώλειας. Μια φλέβα που χορεύει άτσαλα αποκαλύπτει τη δύναμη και το χαμόγελο μιας μάνας αφοσιωμένης στην άρρωστη κόρη της. Ένα νεκροταφείο γίνεται το σκηνικό για την ερωτική συνεύρεση δυο μοναξιασμένων που καταφάσκει τη ζωή. Τέλος, τα ζώα που υποφέρουν τα πάνδεινα σ' έναν μακρινό ναύσταθμο καταλήγουν να είναι μια αλληγορία για τις αδέσποτες τύχες όλων μας.

Αντί σκηνοθετικού σημειώματος

Πλάσματα, άνθρωποι, ζώα, αδιακρίτως φύλου, βασανισμένα, βασανίζοντα, πιασμένα όλα στο δόκανο ενός ανελέητου θεού, παλεύοντας απελπισμένα να ξεφύγουν, εξεγερμένα ή ικετεύοντας μάταια οίκτο, ή, σπανιότερα, κερδίζοντας με κόπο μια στιγμή γαλήνης ή, ακόμη-ακόμη, μιαν ελευθερία μέσα από τη συντριβή. Αυτό είναι, με μια φράση, το συνδετικό, οντολογικό, νήμα των 5 σύντομων ιστοριών που απαρτίζουν το Τυφλή, τυφλή φοράδα, πού πας;, και που είναι αλιευμένες από τρεις διαφορετικές συλλογές διηγημάτων του Σωτήρη Δημητρίου.

Πώς αυτό το λογοτεχνικό υλικό μπορεί, χωρίς να αλλοιωθεί, να γίνει θέατρο; Πώς μπορεί να ξεφύγει η παράστασή του από έναν χαρακτήρα αναλογίου; Όπως μου συνέβη παλιότερα ανεβάζοντας Παπαδιαμάντη, τον οποίον περιέργως ο Δημητρίου μού τον θυμίζει αν και εκ πρώτης όψεως δεν του μοιάζει καθόλου, ανακαλύπτω μια δραματική, δηλαδή καθαρά θεατρική, ένταση στην ίδια τη γλώσσα και όχι μόνο στο ιστορημένο γεγονός. Είναι μια γλώσσα με γερές ρίζες στη γη και στην καρδιά, που ανακαλεί βιώματα και προσκαλεί σε μια βιωματική απόδοσή της.

Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται ένας ερμηνευτής, μια ερμηνεύτρια ιδιαίτερης ευαισθησίας και μεγάλης ακρίβειας, που βρήκα στο πρόσωπο της Δέσποινας Σαραφείδου. Επωμίζεται μόνη της το φορτίο των συνταρακτικών αυτών ιστοριών και των όχι λιγότερο συνταρακτικών ηρώων τους, επιδιδόμενη σε μια εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην αφήγηση και την υπόδυση, στον έλεγχο και το χάσιμο.

Είναι ίσως αναγκαίο να θυμίσω πως αυτή η δουλειά, φτιαγμένη με ελάχιστα μέσα, χειροποίητα, φερμένη μπροστά στο κοινό από μία μόνο ηθοποιό, είναι μια δουλειά συνόλου, μια δουλειά συνάντησης παλιών και νέων συνεργατών, φίλων, αποτέλεσμα κοινής κατάθεσης, αγάπης: Σωτήρη, Δέσποινα, Ίριδα, Μαρία, Στέβη, Κυριακή, Ελιόνα, Γιώργο, Δημήτρη, Dennis, Ράνια, σας ευχαριστώ.

Δ.Κ.

Συντελεστές

Κείμενο: Σωτήρης Δημητρίου
Σκηνοθεσία: Δαμιανός Κωνσταντινίδης
Ερμηνεία: Δέσποινα Σαραφείδου
Σκηνικά - Κοστούμια: Μαρία Καραθάνου
Επιμέλεια κίνησης: Ίρις Νικολάου
Σχεδιασμός φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση
Μουσική διδασκαλία - Τραγούδι: Ελιόνα - Ελένη Σινιάρη
Βοηθός σκηνοθέτη: Κική Καραΐσκου
Φωτογραφίες: Δημήτρης Γερακίτης
Trailer: Γιώργος Γεωργακόπουλος
Γραφιστική επιμέλεια: ONArt - Dennis Spearman

Γραφείο τύπου - Επικοινωνία
Ράνια Παπαδοπούλου - Blue Rosebud Productions (Αθήνα) / Αντωνία Γεωργιάδου και Μίλτος Τόσκας (Θεσσαλονίκη)

Παραγωγή 1+1=1

Η ιδέα του σκηνικού χώρου αντλείται από τους πίνακες του Γιώργου Ρόρρη τον οποίο και ευχαριστούμε από καρδιάς.

Το trailer και η πρώτη φωτογράφιση της παράστασης πραγματοποιήθηκαν στο εργαστήριο των ζωγράφων Νίκου Σκαλίζου και Δημήτρη Σταγκόπουλου - τους ευχαριστούμε θερμά.

Η εταιρεία θεάτρου ΕΝΑ ΣΥΝ ΕΝΑ ΙΣΟΝ ΕΝΑ (1+1=1) ιδρύθηκε το 2011, σε διεύθυνση της Δέσποινας Σαραφείδου. Παραγωγές της έχουν παρουσιαστεί στην Αθήνα και σε περισσότερα από 40 φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ευρώπη, Αμερική, Ασία) και έχουν τιμηθεί με βραβεία κειμένου, παράστασης και ερμηνείας.

Facebook 1+1=1

Παραγωγή Angelus Novus

Η εταιρεία θεάτρου Angelus novus ιδρύθηκε το 2003 στη Θεσσαλονίκη και διευθύνεται από τον σκηνοθέτη Δαμιανό Κωνσταντινίδη. Έχει στο ενεργητικό της πάνω από 35 παραστάσεις. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού και έχει συμμετάσχει σε εγχώρια και ξένα φεστιβάλ. Έχει βραβευτεί με το βραβείο ερμηνείας Κ. Κουν (2018) και με το βραβείο επιτελεστικού έργου (2023) από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών.

Official Site AngelusNovus | Facebook AngelusNovus

Έγραψαν για την παράσταση:

Ο τίτλος είναι ήδη δηλωτικός της λοξής ματιάς του συγγραφέα στην πάσχουσα ανθρώπινη μοίρα, υποδηλωτικός της αισθητικής επιλογής του σκηνοθέτη να κατευθύνει το κοινό του στην τραχιά πορεία μιας θεματικής που εμπεριέχει το ανοίκειο, περιγράφει εκ των ένδον το αποκρουστικό και αφουγκράζεται με τρυφερότητα το επώδυνο.

Η Δέσποινα Σαραφείδου για άλλη μια φορά απέδειξε πως η πολυφωνική αναπαράσταση των δραματικών χαρακτήρων δεν απαιτεί ένα πολυπρόσωπο θίασο αλλά μια θαυμαστή ερμηνευτική δεινότητα, μια γκάμα υποκριτικής αξιοσύνης προκειμένου να οδηγηθεί στη σύνθεση μιας «συμφωνίας» στην οποία πρωταγωνιστούν η ρυθμολογία, η ανεπιτήδευτη θεατρικότητα και η ειλικρινής απόλαυση που γεννιέται από την σκηνική απόδοση αυτών των κειμένων.

12-5-2025, Ελένη Γκίνη, theatermag https://www.theatermag.gr/

Στην παράσταση του Δαμιανού Κωνσταντινίδη η συγκίνηση επικρατεί, και η αιτία μπορεί να αναζητηθεί στην πηγαιότητα της σύνθεσης. Ο σκηνοθέτης εμπιστεύεται τα κείμενα του συγγραφέα και οι δύο μαζί εμπιστεύονται την ερμηνεύτρια, με τον αυθορμητισμό ενός χειροτεχνήματος χωρίς επιτήδευση. Αισθάνομαι ότι σ' αυτήν την παράσταση εξοφλείται ένα προσωπικό «χρέος» προς τον συγγραφέα αυτόν, που στις τρεις προηγούμενες δεκαετίες έφερε τον νεοελληνικό λόγο στην ύψιστη βαθμίδα γνησιότητας και ιχνηλάτησε την ανθρώπινη φύση στο έσχατο πεδίο ευτελισμού και ωμότητας: από αυτήν τη ζοφερή συνθήκη, όμως, αναβλύζει ένα ποτάμι τρυφερότητας που επικρατεί στην καρδιά των συμβαλλομένων. Εξαιρετική παράσταση.

14-5-2025, Nίκος Ξένιος, BookPress https://bookpress.gr/

Ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης δεν προσπαθεί να αποδείξει τίποτα. Είναι. Και κεντάει. Το ταίριασμά του (της μεθόδου του και της αισθητικής του) με τα κείμενα του Δημητρίου είναι τουλάχιστον ιδανικό. Η «χαλαρή σύνδεση» των κειμένων δεν οδηγεί σε αποσπασματικότητα, αλλά σε μια ρέουσα συγκίνηση, που έρχεται και φεύγει και παρασύρει κι εμάς μαζί. Η Δέσποινα Σαραφείδου ξέρει καλύτερα από όλους μας να αφήνει τους χαρακτήρες που υποδύεται να την κατακλύσουν. Από την πρώτη στιγμή συνδέεται μαζί μας με το βλέμμα (που μας διαπερνά σχεδόν), δεν αφήνει ούτε λέξη του κειμένου να χαθεί. Τι ξεκούραστο να παρακολουθείς μια ερμηνεία τόσο καλοζυγισμένη ανάμεσα στο πάθος και το κράτημα. Κι όλα γίνονται αβίαστα και μαγικά, με θεατρική ειλικρίνεια.

15-5-2025, Στεργιάνα Τζέγκα, Η πόλις ζει https://ipolizei.gr/

Ο Δμαιανός Κωνσταντινίδης πέτυχε να μεταφέρει τον λόγο του Δημητρίου σαν συνθήκη ζωής, φορέα ανθρωπινότητας και διαρκή φάρο προς τον λιμένα της γλώσσας. Μπροστά μας (και ώς έναν βαθμό «μέσα μας»), η Δέσποινα Σαραφείδου γίνεται η φωνή που μιλά και το σώμα που κατοικείται.

Στον «Φούρνο» αυτόν τον Μάιο συντελείται με τα πιο σεμνά και μεστά μέσα η ώσμωση μιας φωνής, της πεζογραφίας, με μιαν άλλη, του θεάτρου. Καταλήγουν στο ίδιο σημείο. Στην ποίηση ενός χαμένου κέντρου.

26-5-2025. Γρηγόρης Ιωαννίδης, Εφημερίδα των Συντακτών (έντυπη έκδοση)

Η σκηνοθεσία του Δ. Κωνσταντινίδη «ακούει» καθαρά τη φωνή των ιστοριών του Σ. Δημητρίου και αφήνεται σοφά να οδηγηθεί από αυτήν στο φυσικό τους τέλος, χωρίς να τις φορτώνει με ως εκ του περισσού σκηνοθετικά ευρήματα. Η συγκλονιστική και «από καρδιάς» ερμηνεία της Δέσποινας Σαραφείδου είναι επίσης «γυμνή», με λόγο/κίνηση λειασμένο σαν βότσαλο σε ερημική παραλία, ποιητική, χωρίς ψευδώνυμους «ρεαλισμούς», για να φθάσει ως το μεδούλι των πέντε ιστοριών, συνδυάζοντας ιδανικά τις ιδιότητες του αφηγητή και του δρώντος-πάσχοντος υποκειμένου.

29-5-2025, Λέανδρος Πολενάκης, Αυγή (έντυπη έκδοση 25-5-2025)

Η παράσταση είναι μια από εκείνες τις σπάνιες θεατρικές πράξεις που δεν προσφέρουν μια απλή δραματουργική αφήγηση, αλλά μια συνθήκη κάθαρσης και βύθισης στο άρρητο. Ο θεατής δεν κάθεται απλώς για να παρακολουθήσει, αλλά έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με την αλήθεια της αφήγησης.

Η παράσταση Τυφλή τυφλή φοράδα, πού πας; είναι μια πράξη αντίστασης. Αντίστασης στη λήθη, στην αισθητική επιπολαιότητα, στον εύκολο συναισθηματισμό. Είναι μια παράσταση που χτίζει τον χρόνο της σαν λειτουργία, με ακρίβεια, με δέος. Όχι για να εντυπωσιάσει, αλλά για να φανερώσει.

Και το κατορθώνει.

4-6-2025, Τζίνα Καρβουνάκη, Literature.gr

Ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης δημιουργεί μια εντυπωσιακά απέριττη παράσταση. Εμπιστεύεται απόλυτα τον λόγο του Σωτήρη Δημητρίου και την υποκριτική δυνατότητα της Δέσποινας Σαραφίδου δημιουργώντας, επί σκηνής, έναν ζωτικό χώρο, όπου εκτίθεται ο ευτελισμός της ανθρώπινης φύσης, ο ψυχικός ζόφος αλλά και η στοργή και η ευαισθησία.

Η Δέσποινα Σαραφίδου με τις εξαιρετικές υποκριτικές της ποιότητες και το ξεχωριστό ηχόχρωμα της φωνής της περνά από την μια περσόνα στην άλλη με παύσεις και σιωπές, απίστευτη ευκολία, ευαισθησία, ενσυναίσθηση, πειστικότητα προκαλώντας συγκινησιακές δονήσεις στους θεατές.

Μια εμπνευσμένη παράσταση.

4-6-2025, Σμαρώ Κώτσια, CLICKATLIFE